داوران فستیوال کن علیه منتقدان سینما؟ - مجله سرگرمی

پیش بینی اولیه در ظاهر سخت می نمود، و پاسخ به این سوال که آیا فستیوال کن این بار رویه ای دیگر و تازه نفس تر پیش خواهد گرفت، عملا ناممکن به نظر می رسید. با اعلام نتایج اما فستیوال کن همچنان در همان راستا بی دردسر و آشنای معمول اش به کار خود سرانجام داد. عجیب ترین نکته شاید اینکه این مرتبه نتایج بیش از هر دوره دیگری در تضاد با نظرات و امتیازات کلی منتقدانی بود که این ضیافت پرزرق و برق و پرهیاهو را به مدت چند روز همراهی و پیگیری می کردند. علت چنین رویدادی چیست؟ آیا نقش منتقدان سینمایی در این سال ها کمرنگ شده اند؟ چه چیز باعث می گردد تا یک نهاد رسمی هنری، بی توجه به آرای منتقدان عمل کند؟

نخل طلا

نخل طلای فستیوال کن سال جاری به فیلم من، دنیل بلیک به کارگردانی کن لوچ رسید؛ فیلمساز 79 ساله انگلیسی که فستیوال همیشه به او گوشه چشمی داشته است. لوچ برای دومین بار پس از فیلم بادی که کشتزار را می لرزاند (2006) نخل طلای کن را تصاحب می نماید. سینمای کن لوچ برای سینمادوستان مولفه های آشنایی دارد، درونمایه اجتماعی فیلم های او، روایت های ساده و خطی اش با پیامها و اندرزهایش در راستای همان مولفه های فیلم هایی است که فستیوال کن به آنها روی خوش نشان می دهد، به طور مثال فیلم دیپان از ژاک اودیار که سال پیش (باز هم در غافلگیری منتقدان) جایزه اول این فستیوال را از آن خود کرد.

در سوی دیگر ولی سینماگر زن جوان آلمانی، مارن اده (39 ساله) حضور داشت. اده با سومین و تازه ترین فیلم بلندش تونی اردمان سریعا محبوب منتقدان در کن شد و احتمالا همین امر نیز جایزه فدراسیون جهانی منتقدان فیلم (fipresci) را برایش به ارمغان آورد. تنها نگاهی به لیست امتیازات نشریات فرانسوی یا نشریه اسکرین (با میانگین 7/3 از 4) از صندلی فیلم مارن اده برای منتقدان خبر می داد، فیلمی که در مجموع بالاترین امتیاز منتقدان را نیز نسبت به فیلم های دیگر دریافت کرد، که البته نه فقط جایزه نخست که هیچ جایزه ای به آن تعلق نگرفت. حتی اگر از فیلم مارن اده چشم بپوشیم، با در نظر آوردن آرای منتقدان گزینه های بعدی بخش رقابتی فیلم های او (ورهوفن)، پترسون (جارموش)، سیرانوادا (پوییو) در مجموع فیلم های محبوب منتقدان بودند. حال آنکه بر این مبنای کلی، فیلم کن لوچ رتبه یازدهم در میان 21 فیلم بخش اصلی رقابتی از دیدگاه منتقدان را دارا بود، ولی از قرار معلوم کن همچنان موضوعات تکراری را به استتیک خلاقانه و مضامین مهم را به روینمودهای فرمال هنری ارجح می داند، در حالی که منتقدان (دست کم منتقدان رادیکال، مستقل و پیشرو) ارزش و اهمیت یک اثر سینمایی/هنری را خلاف چنین نگاه عافیت طلبانه ای جست وجو می نمایند.

جایزه بزرگ هیات داوران

گزویه دولان، دیگر بدل به پسرک نورچشمی فستیوال شده است، کسی که ویژگی های مناسبی هم برای رویکرد کلی کن دارد! این جایزه برای دولان شاید نویدبخش جوانگرایی فستیوال باشد، ولی تماشای فیلم های پیشین او، احتمال طراوت، تازگی و نوآوری جدی فیلم تازه اش را دچار هاله ای از تردید می نماید. دولان دو سال پیش، جایزه هیات داوران را مشترکا با ژان- لوک گدار سینماگر کارکشته و رادیکال فرانسوی از آن خود کرد. گدار بی توجه به کن و هیاهوی آن در فستیوال حاضر نشد و دولان با ریختن اشک شوق دل جین کمپیون را به لرزه درآورد - رویه ای که سال جاری نیز توسط او ادامه یافت. ولی شاید بهترین توصیف تا آن روز برای فیلم دولان گفته گدار در مصاحبه با لوموند باشد، جوانی که فیلمی کهنه ساخته است. پس اگر فیلم تازه او همچون فیلم های پیشین اش باشد، جای تعجب نیست که در کنار کن لوچ پیر و کهنه ساز، جوان کهنه ساز جایزه دوم را به دست بیاورد. به هر ترتیب، نظر منتقدان نیز به فیلم فقط سرانجام جهان، این انتخاب را دردسرسازتر نیز می نماید آن هم وقتی متوسط امتیازات منتقدان فیلم دولان را در رتبه نوزدهم نشانده باشد! نشریه اسکرین امتیاز 4/1 به او داد و خب البته اقبال فرانسوی ها به او کمی بیشتر بود که شاید فرانسوی زبان بودن این سینماگر اهل ایالت کبک کانادا در این رویکرد بی تاثیر نباشد.

جایزه بهترین کارگردانی

انتخاب مشترک کریستین مونجیو (رومانی) و اُلیویه آسایاس (فرانسه) به نوبه خود عجیب و غیرقابل پیش بینی بود. فیلم مونجیو را حتی می شد یکی از بخت های نخل طلا بر مبنای فرمول پیشین فستیوال به شمار آورد، کارگردانی که پیش تر نیز نخل طلا را از آن خود نموده بود ولی عجیب آنکه انتخاب محبوب منتقدان فیلم کریستی پوییو هموطن او بود، فیلمی که با در نظر دریافت امتیازات بخت زیادی برای دست کم یکی از جوایز به شمار می آمد، سینماگری با سبک چالش برانگیزتری نسبت به مونجیو، که نادیده دریافتش بار دیگر گواهی بر تمایل کن به فیلمسازهای خاص خود و امتحان پس داده اش است، فیلم هایی با موضوعات اجتماعی/سیاسی سرراست تر! هرچند از قرار فرانسوی ها مونجیو را به پوییو ترجیح می دهند.

آسایاس، کارگردان نام آشنایی است ولی فیلم تازه اش اقبال چندانی در فستیوال میان منتقدها نداشت، رتبه کلی برای فیلم مقام چهاردهم بود. نشریه اسکرین در مجموع آن را متوسط دانسته بود، و نشریات خود فرانسه فیلم را چندان دوست نداشتند. مهم ترین آنها مجله کایه دو سینما و سردبیرش استفان دلرم که فیلم را ضعیف ارزیابی نموده بود، و خب آسایاس از منتقدان دوران پیشین همین نشریه بوده است. به نظر می رسد که انتخاب آسایاس تنها انتخاب جالب توجه سال جاری کن باشد.

جایزه بهترین فیلمنامه

فیلم فروشنده به کارگردانی اصغر فرهادی با این پیروزی، خوشحالی بسکمک از ایرانی ها را برانگیخته است. این جایزه برایم تنها پیش بینی بود که درست از آب درآمد! نه فقط از این جهت که فیلمنامه های فرهادی جنبه پررنگ سینمای او را شکل می دهند، بلکه همچنین از این بابت که فستیوال کن فیلمنامه هایی با مضامین اجتماعی و رویکرد واقع گرایانه را در این سال ها ستوده است.

حال آنکه با وجود خشنودی غالب ایرانیان از این انتخاب، امتیاز منتقدان بر امری متفاوت دلالت می نماید. مجموع امتیازها، فروشنده را نه در رتبه ای چندان بالا که در مرتبه دهم نشاند. اسکرین به فیلم میانگین 4/2 داد و نشریات فرانسوی از قبیل فیگارو و لوموند (به ترتیب دو ستاره و یک ستاره) فیلم را آنقدر نپسندیدند. دعوای اصلی بر سر فیلم فرهادی ولی اختلاف نظر دو نشریه رقیب سینمایی، کایه و پوزتیف است، کایه با رویکرد رادیکال خود به فیلم بی ارزش و پوزتیف (با رویکردش مبتنی بر محتوا!) به فیلم سه ستاره از چهار داده است!

جایزه هیات داوران، و جوایز بهترین بازیگر مرد و زن

فیلم امریکن هانی ساخته آندره آ آرنولد، شاید مخالفان مردسالاری در کن را کمی آرام کند. آن هم در حالی که فیلم خانم مارن اده (محبوب ترین انتخاب منتقدان) از برندگان جوایز کنار گذاشته شد؛ انتخاب فیلم شانزدهم منتقدان رویکرد کن را همچنان بحث برانگیز نگاه می دارد، آن هم وقتی با شش امتیاز بی ارزش از طرف فرانسوی ها روبرو شده باشد.

جوایز بازیگری، احتمالا تنها انتخاب هایی هستند که بی حرف و حدیث نسبت به آرای منتقدان به سرمی برند. هرچند باز هم جای سوال است که چطور در این دو رشته نیز انتخاب ها از فیلم های محبوب منتقدین نبوده است؟ و البته فیلم فروشنده این بخت را داشته که برخلاف چند دوره اخیر فستیوال کن، پیروز به دریافت دو جایزه جداگانه (فرهادی برای فیلمنامه و شهاب حسینی برای بازی) بگردد، اتفاقی که در این فستیوال تا آنجا که حافظه کمک می نماید مرسوم نیست و خب این شاید تنها سنت شکنی غافلگیرنمایندهی شصت ونهمین دوره فستیوال کن باشد!

عینک گوچی: مهسان بلاگ | سیستم مدیریت محتوای مهسان

منبع: برترین ها